gaudy

 

Von Gaudy  (też von Gaudi) w Garbiczu 1819-1825

Von Gaudy  (auch von Gaudi) in Görbitsch 1819-1825

 

 

Grób generała dziś.                                   Erbbegräbnis des Generals heute.     

 

 

***

Grób generała w pałacowym parku.

"Obok ulicy, która prowadzi z Garbicza do Pniowa, leży po lewo Park. W parku znajdował się pomnik barona von Gaudy. Na tej samej wysokości znajdowały się posesje rodzin Thiele und Linke. Do pomnika prowadziła droga na wzgórze. Nagrobny pomnik stał na płycie, którą dało się podnieść. Ponad stał krzyż na wysokim cokole. Dolna część była dostępna po schodkach. Pomieszczenie było wymurowane i w środku stała trumna. 1945 zostało wszystko zniszczone. W pobliżu znajdowały się groby rodziny von Risselmann i Morozowicz ..." - Irmgard Bergman - geb. Wolff. 

 

Erbbegräbnis des Generals im Schlosspark.   

"Neben der Straße, die von Görbitsch nach Pinnow führt, liegt links der Park. Im Park befand sich das Grabdenkmal des Freiherrn von Gaudy. In gleicher Höhe befanden sich die Grundstücke der Familien Thiele und Linke. Zum Denkmal führte ein Weg eine Anhöhe hinauf. Das Grabdenkmal stand auf einer Plattform, die abzuheben ging. Darüber stand ein Kreutz auf einem hohen Sockel. Der untere Bereich war durch Stufen zu erreichen. Der raum war ausgemauert und in der Mitte stand der Sag. 1945 wurde alles vernichtet. In der Nähe befanden sich die Grabstätten der Familie von Risselmann und Morozowicz ..." - Irmgard Bergmann - geb. Wolff

 

***

 

      Generał lejtnant Fryderyk Wilhelm Leopold Freiherr von Gaudy

 

W latach 1819 - 1825 właścicielem dóbr w Garbiczu była rodzina von Gaudy. Urodzony 28 kwietnia 1765 roku w majątku Dothen (obecnie Донское ok. 5 km na północny wschód od Głębocka, tj. ok. 2 km od polskiej granicy) w powiecie ziemskim Heiligenbeil (obecnie Мамоново - pol. Świętomiejsce, Święta Siekierka - miasto nad Zalewem Wiślanym między Elblągiem a Królewcem) Fryderyk Wilhelm Leopold Freiherr von Gaudy pochodził ze szkockiego szlacheckiego rodu którego odłam wiernie służył pruskim monarchom. W 1783 został chorążym, w 1794 kapitanem, w 1799 majorem, w 1806 komendantem batalionu grenadierów, w 1809 pułkownikiem, następnie generałem majorem. Po narodzeniu syna w 1800 roku służył między innymi we Frankfurcie nad Odrą, na wyspie Uznam, we Wrocławiu, Dreźnie i Merseburgu. Mając 45 lat, tj. w 1810 roku, został wybrany na gouverneur'a następcy tronu - księcia Fryderyka Wilhelma. Von Gaudy jako gouverneur  syna Fryderyka Wilhelma III i jego żony Luizy, miał duży wpływ i szacunek na dworze Hohenzollernów. Na jego zalecenie wychowawca Delbrück został zwolniony i jego miejsce zajął Ancillon. Uważał, że dotychczasowe wychowanie  wnosiło zbyt mało militarnego charakteru. Miał wpływ na wychowanie księcia, późniejszego króla Fryderyka Wilhelma IV, oraz jego brata, późniejszego króla, a w końcu cesarza Wilhelma I. W 1813 został militarnym gubernatorem śląska, 19 października 1814 generalnym gubernatorem Saksonii, 21 czerwca 1815 prezesem podziałowej komisji w Dreźnie, 2 października 1815 otrzymał order czerwonego orła II z liśćmi dębu (liście dębu do II klasy oznaczają, że posiadał już III klasę tego orderu), 3 października 1815 został pierwszym komendantem Gdańska, 30 marca 1817 awansował na generała lejtnanta. Służbę zakończył w 1818 roku w stopniu generała lejtnanta i w następnym roku nabył dobra w Garbiczu.

W 1820 roku generał ożenił się ponownie. Syn z drugiego małżeństwa, Friedrich Freiherr von Gaudy, zrobił później karierę wojskową. W 1866 roku został podpułkownikiem w Cesarza Franciszka Honorowym Regimencie Grenadierów w Berlinie (Kaiser Franz Garde-Grenadier-Regiment Nr. 2, in Berlin - "Franzer", "Bluthunde"). Jego córka, a wnuczka generała, Alice Freiin von Gaudy (*1863 - 1929), została pisarką i poetką. Szczególną popularnością cieszy się jej wiersz pt. "Bożonarodzeniowa legenda".

Generał lejtnant Fryderyk Wilhelm Leopold Freiherr von Gaudy zmarł w wieku 58 lat, 21 września 1823 roku w swoich dobrach w Garbiczu i tu został pochowany. Pomnik nagrobny generała w pałacowym parku był zaliczany do zabytków sztuki już w 1913 roku. Był wzmiankowany w wykazie zabytków sztuki w Brandenburgii ("Die Kunstdenkmäler der Provinz Brandenburg" - Band VI, Teil 3, Weststernberg. - Berlin 1913). Po drugiej wojnie światowej pomnik został całkowicie zniszczony.

 

 

General leutnant Friedrich Wilhelm Leopold Freiherr von Gaudy

 

"Das dritte berühmte Mitglied dieser Familie (v. Gaudy) ist Friedrich Wilhelm Leopold v. G., geb. in Ostpreussen 1764 [andere Quelle - 28. April 1765]  und seit 1779 in königl. Diensten. Er erwarb in der Rheincampagne vor Mainz den Orden pour le mérite, und war Anfangs Inspectionsadjutant des Generallieutenant von Kleist. 1m Jahre 1802 wurde er Commandeur eines Grenadierbatalions, und im Jahre 1806 [andere Quellen - 1810] fiel die Wahl eines Gouverneurs für den Kronprinzen auf ihn. Im Jahre 1813 wurde er zum Militairguverneur von Schlesien, und 1814 zum preuss. Generalgouverneur von Sachsen, nach dem Frieden aber zum ersten Commandanten von Danzig und zum Generallieutenant ernannt, Auch hatte er den rothen Adlerorden I Classe erhalten. Er trat im Jahre 1816 in den Ruhestand und starb am 21. Septbr. 1823. Der ihm in dem Pantheon des preuss. Heeres, Bd. I. S. 224, gewidmete Artikel schliesst mit folgenden Worten: "Er Verband in den verschiedenen Wirkungskreisen mit der strengen Erfüllung seiner Pflichten die reinste Menschenfreundlichkeit, und diese Eigenschaften erfüllten alle Herzen mit Hochachtung für ihn." - Ein Sohn des Generals ist in neueren Zeit als Dichter und belletristischer Schriftsteller rühmlich bekannt geworden. Die v. Gaudi führen im silbernen Schilde drei auf grünem Rasen wachsende goldene Kornähren, und der Helm trägt einen geharnischten Arm, der ein Schwerdt mit eiserner Klinge und goldenem Griffe schwingt." - Neues preussisches Adels-Lexicon oder genealogische und diplomatische Nachrichten - Freiherr Leopold. v. Zedlitz-Neukirch -Leipzig 1837
 

 

***

 

       Franz Bernhard Heinrich Wilhelm Freiherr von Gaudy

 

Najbardziej znany z rodu von Gaudy jest najstarszy syn generała, Franz Bernhard Heinrich Wilhelm Freiherr von Gaudy (*1800 - 1840), bliski przyjaciel z czasów dzieciństwa króla Fryderyka Wilhelma IV. Franz von Gaudy dorastał w wysokowykształconej rodzinie, w której mówiło się wyłącznie po francusku. Jego matka, z domu hrabianka von Schmettow, wychowywała go zgodnie z zasadami Jana Jakuba Rousseau. 

1810 Franz von Gaudy wstąpił do Collège Français w Berlinie.

1815 rozpoczął naukę w renomowanym książęcym gimnazjum Schulpforta.

1818 pod naciskiem ojca wstąpił do pruskiego wojska (w stopniu porucznika).

1821 został karnie przeniesiony do Wrocławia z powodu wysokich długów.

1833 liczne pojedynki i kary długoletniego więzienie (z których został ułaskawiony) sprawiły, że zrezygnował z kariery wojskowej i dzięki finansowemu wsparciu dworu, mógł całkowicie poświęcić się swoim zamiłowaniom literackim.

Zasłynął jako poeta, nowelista, felietonista i tłumacz literatury. Opisywał uroki Szwabii. Przetłumaczył na język niemiecki między innymi "Geschichtliche Gesänge der Polen Niemcewicz und Mickiewicz" - Robert Wace - Leipzig 1833. Od 1833 do 1839 wraz z Adelbertem Chamisso redagował "Deutsche Musen-Almanach" - Niemiecki Almanach Muz. Zaliczany jest do nowych romantyków.

 

 

***

 

Hochzeitslied

 

Gäste kamen heute, kamen gleich zu Dreien,
Jeder brachte Gaben, jeder wollte freien,
Einer war der Schöne, wußte schön zu reden,
Gab drei helle Bänder aus buntseid' nen Fäden.

Häßlich war der Zweite, aber der Unholde
Brachte mir drei Napfen ganz von laut'rem Golde;
Doch der dritte schenkte mir drei blüh'nde Rosen
Und gab mir drei Küsse unter süßem Kosen.

Meinen Bruder säh' ich gern im ersten Knaben,
Möchte wohl den zweiten treu als Nachbar haben;
Dem, der mit den Rosen Küsse mir gegeben,
Möchte ich meine Augen schenken und mein Leben.



Franz Freiherr von Gaudy (* 19. April 1800 in Frankfurt an der Oder  5. Februar 1840 in Berlin)

 

 

***

 

Weihnachtslegende

 

In heiliger Nacht flogen Hand in Hand
drei Englein hinab in das jüdische Land.

Sie wollten die seligste aller Frau'n
und das göttliche Kind in der Krippe schaun.

Der Stern von Bethlehem war noch wach
und strahlte mild auf das flache Dach.

Sie suchten die Pforte und fanden sie bald
und lugten wechselnd durch heimlichen Spalt.

Sie riefen und baten und klopften ganz sacht,
bis Joseph behutsam aufgemacht.

Im Stall war es dämmrig. Sie schwebten heran
und schauten den schlummernden Heiland an.

Der eine hob hoch die Ampel empor
und breitete schattend sein Flüglein davor.

Der zweite schob sanft in des Kindleins Hand
ein Sternlein, gefunden am Himmelsrand.

Der dritte hat fromm vor der Krippe gekniet
und sang mit süßer Stimme ein Lied.

Da zog ein Lächeln, göttlich und licht,
über des himmlischen Kindes Gesicht.

Für alle Zukunft hat es geweiht
die Feier der heiligen Weihnachtszeit:

Die strahlende Leuchte, den Weihnachtßtern
und das fromme Lied zum Preise des Herrn.

 

Alice Freiin von Gaudy (* 10. März 1863 in Berlin  6. Juli 1929 in Dresden) - die Tochter des Oberstlieutenants im Kaiser Franz Garde-Grenadier-Regiment, Friedrich Freiherrn von Gaudy, eines Bruders des Dichters und Novellisten Franz Freiherrn von Gaudy

 

 

***

Groby rodziny von Gaudy.                  Grabdenkmale der Famile von Gaudy.

 

 

Pomniki nagrobne rodziny von Gaudy znajdujące się w Berlinie na cmentarzu: "Friedhof I der Jerusalems- und Neuen Kirchengemeinde". Cmentarz ten należy do kompleksu pięciu ewangelickich cmentarzy położonych przed dawną bramą wjazdową do miasta z kierunku Dobrogóry nad Soławą. Po niemiecku Dobrogóra nad Soławą nazywa się Halle (Saale), a cmentarze przed miejską bramą "Friedhöfe vor dem Halleschen Tor".

 

Grabdenkmale der Familie von Gaudy befinden sich in Berlin auf dem Friedhof I der Jerusalems- und Neuen Kirchengemeinde. Der Friedchof gehört zu dem Komplex der evangelischen Friedhöfen vor dem Halleschen Tor.

 

 

 

©

Wszystkie prawa zastrzeżone. Alle Rechte vorbehalten.

 

Eigene Webseite von Beepworld
 
Verantwortlich für den Inhalt dieser Seite ist ausschließlich der
Autor dieser Homepage, kontaktierbar über dieses Formular!